Atrament sympatyczny – historia tajnego tuszu, jak go sporządzać?

Atrament sympatyczny, znany również jako atrament niebieski, to jeden z najstarszych sposobów ukrytego przekazywania informacji. Metoda ta wykorzystywana była już w starożytności i przez wiele wieków służyła ona do korespondencji między różnymi krajami. Historia atramentu sympatycznego sięga starożytnych Chin, gdzie używano go do przekazywania informacji pomiędzy rządem a obywatelami. Metoda ta polegała na przygotowywaniu specjalnego tuszu, który po wejściu w kontakt z określoną substancją odkrywał ukrytą informację. Metoda ta była tak skuteczna, że wykorzystywana była przez całe lata w różnych krajach, takich jak Egipt, Grecja czy Włochy.

Tajny tusz do przekazywania ukrytych wiadomości - czym jest atrament sympatyczny?

Atrament sympatyczny to specjalny rodzaj barwnika stosowany do oznaczania lub zaznaczania informacji w sposób niewidoczny dla zwykłego oka. Działa on na zasadzie chemiluminescencji, czyli zjawiska emisji światła w wyniku zachodzących reakcji chemicznych. Atrament ten wymaga specjalnego odczytu przez urządzenie zwane lampą UV, co oznacza, że jest bardzo odporny na zmywanie i można go wykryć nawet po dłuższym czasie od wykonania zapisu.

Zastosowania atramentu sympatycznego są bardzo różnorodne. Znajduje on zastosowanie przede wszystkim w druku instytucjonalnym i kwatermistrzowskim, gdzie można dzięki niemu oznaczać dokumenty w sposób, który jest niewidoczny gołym okiem, jednak po wykorzystaniu odpowiedniego urządzenia odczytującego można je zweryfikować. Powoduje to znaczne ułatwienie w pracy urzędników, którzy nie muszą korzystać z dodatkowych etykiet ani wymyślać specjalnych sposobów oznaczania dokumentów. Atrament ten jest również stosowany w grach terenowych. Dzięki niemu gracze mogą oznaczać swoje umiejscowienie lub zaznaczać drogę do celu na mapie. Dzięki temu cała gra przebiega w sposób bardziej dynamiczny i nie wymaga zatrzymywania się w celu analizy mapy. Innym zastosowaniem atramentu sympatycznego jest oznaczanie cennych przedmiotów czy dokumentów, na przykład paszportów czy dowodów osobistych. W przypadku ich zaginięcia można z łatwością zweryfikować ich właściciela lub pochodzenie dokumentu. Warto jednak pamiętać, że atrament ten wymaga specjalistycznego sprzętu do odczytu (np. użycia odpowiedniego środka chemicznego), którego niestety nie ma każdy.

Reasumując ten akapit, atrament sympatyczny:

- to szczególny rodzaj tuszu, który umożliwia zapisywanie informacji w sposób niewidoczny dla zwykłego oka,

- jest odporny na zmywanie,

- wymaga specjalnego sprzętu do odczytu.

Historia atramentu sympatycznego sięga naprawdę daleko

O tym, że atrament sympatyczny używany był w czasie wojny bądź w celach szpiegowskich prawdopodobnie wie każdy. Nie każdy ma jednak świadomość, że pierwsze wzmianki o takim tuszu pochodzą już ze średniowiecza, a mówiąc dokładniej od żyjącego w I wieku n.e. Pliniusza Starszego. To jednak nie koniec niespodzianek. Wiele osób może zaskoczyć fakt, że atrament sympatyczny był wykorzystywany także w renesansie.

Sprawdźcie także: NABOJE DO PIÓR WIECZNYCH WATERMAN

Osoby, które zapisały się na kartach historii związanej z atramentem sympatycznym

1. Giovanni Battista della Porta był renesansowym uczonym z Neapolu, którego znaczącym osiągnięciem było wynalezienie atramentu sympatycznego. Della Porta uważał, że każdy przedmiot ma swoją wyjątkową esencję, która łączy się z duszą człowieka, co skłoniło go do poszukiwań sposobów na wykorzystanie tej zależności w komunikacji. Atrament sympatyczny polegał na tym, że pismo zapisane tym atramentem było niewidoczne, jednak po nałożeniu na nie ciepła lub specjalnego roztworu stawało się ono widoczne. Della Porta wyjaśniał, że po nałożeniu atramentu na papier, trzeba go wysuszyć i później zanurzyć w ciepłej wodzie. Wtedy niewidoczne litery zaczynają nabierać koloru i stają się czytelne. Miało to charakter specjalnej formy szyfru, która mogła zapewnić poufność w przekazywaniu tajnych wiadomości.

2. Jednym w pierwszych naukowców, którzy zainteresowali się atramentem sympatycznym jako sposobem przekazywania informacji, był niemiecki chemik Georgius Agricola, który w drugiej połowie XVI wieku badał składy różnych farb i tuszy. W swojej pracy “De re metallica” Agricola opisał sposób, w jaki można przygotować atrament sympatyczny. Początkowo wiedza ta była wykorzystywana jedynie przez nielicznych, ale wraz z rozwojem nauki i technologii metoda ta została udoskonalona, a jej zastosowanie stało się coraz bardziej popularne.

3. Atrament sympatyczny, znany również jako tusz sympatyczny, był wykorzystywany także przez włoskiego artystę, Leonardo da Vinci. Wykorzystywał on ten tusz do tworzenia tajemniczych obrazów. W ten sposób Leonordo da Vinci był w stanie ukrywać istotne informacje w swoich dziełach i stopniowo ujawniać je odbiorcy. Atrament sympatyczny był jednym z narzędzi, które umożliwiało Leonardo da Vinci kreowanie dzieł sztuki, mających wielowarstwową strukturę.

4. Franciszek Januszewski to postać, która zawsze wzbudza sympatię swoją otwartością i uczciwością. Jest on polskim wynalazcą, który znany jest przede wszystkim z opracowania metody produkcji atramentu sympatycznego. Urodził się w 1881 roku w miejscowości Stokowisko na Lubelszczyźnie, gdzie jego ojciec prowadził karczmę. W 1906 roku ukończył Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Warszawie i rozpoczął studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracował jako aptekarz w Lublinie i Warszawie. Po wojnie Januszewski skupił się na pracach naukowych i swoich wynalazkach. W 1920 roku opracował nowy rodzaj atramentu sympatycznego.

Atrament sympatyczny podczas II wojny światowej

W okresie II wojny światowej atrament sympatyczny zyskał na znaczeniu. Był on bowiem świetnym sposobem na to, aby agenci mogli komunikować się ze sobą, pozostając niewykrytymi. Był to rodzaj tuszu, który reagował na specjalnie zaprojektowane chemikalia. Te chemikalia zmieniały kolor atramentu sympatycznego, co umożliwiało odczytywanie wiadomości. Atrament sympatyczny był bardzo użyteczny dla aliantów podczas wojny. Jego atutem było to, że był przydatny w warunkach terenowych, ponieważ mógł być nadrukowany na liściach lub skale — nie tylko na papierze — co oznaczało, że wiadomość była widoczna tylko dla tych, którzy wiedzieli, gdzie jej szukać.

Sprawdźcie także: ATRAMENT DO PIÓR WATERMAN

Trzy momenty z historii ludzkości, w których użycie atramentu sympatycznego odegrało kluczową rolę

Atrament sympatyczny - jak już pisaliśmy wyżej - odgrywał ogromną rolę zarówno w polityce, jak i w wojnach. Jednak najważniejsze wydarzenia, podczas których pomógł on zmienić bieg historii to:

Upadek Marii, królowej Szkotów

Upadek Marii, królowej Szkotów stał się jednym z największych skandali politycznych XVI wieku. Maria Stuarda była jedną z najbardziej znanych kobiet swojego czasu. Wiele kontrowersji wzbudziło jej korzystanie z atramentu sympatycznego, który miał zapewnić jej władzę nad swoimi wrogami. Atrament sympatyczny była to substancja, która pozwalała na bezpieczne przekazywanie informacji między dwoma osobami za pomocą pisma pozbawionego oznak jakiejkolwiek treści. Jednak korzystanie z atramentu sympatycznego nie było jedyną przyczyną upadku Marii. Kobieta ta była bowiem jednym z głównych celów angielskiej królowej Elżbiety I, która chciała pozbyć się rywalki. Maria Królowa Szkotów była uważana za zagrożenie dla tronu angielskiego, dlatego też postanowiono posunąć się do drastycznych kroków i oskarżyć ją o spisek. Po enigmatycznym procesie, królowa Szkotów została skazana na śmierć przez angielski sąd. Maria została stracona, co miało miejsce 8 lutego 1587 roku.

Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych

Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych to jedno z najważniejszych i najbardziej znanych wydarzeń w historii Ameryki. Był to konflikt zbrojny, który toczył się w latach 1775-1783 pomiędzy Wielką Brytanią a trzynastoma amerykańskimi koloniami, które wystąpiły przeciwko rządom Londynu. Wojna ta zakończyła się zwycięstwem kolonistów i uzyskaniem przez nich niepodległości. Część historii i legend związanych z tą kampanią mówi o tym, że korzystano podczas niej z atramentu sympatycznego w celach szpiegowskich. Jednym z najbardziej znanych przypadków korzystania z atramentu sympatycznego był przypadek korespondencji między generałem George'em Washingtonem a szefem sztabu wojsk kontynentalnych, który powstał w 1777 roku. W swoim liście, Washington opisuje pewien sposób, w jaki można ukryć informacje, by uniknąć wykrycia przez Brytyjczyków. Polegał on na zanurzeniu pióra w specjalnym roztworze z atramentem sympatycznym i napisaniu wiadomości na papierze. Następnie należało odczekać, aż farba wyschnie. Odbiorca mógł odkryć ukryte w ten sposób informacje, traktując papier specjalnym roztworem chemicznym.

Egzekucje w Tower of London

Egzekucje w Tower of London to tragiczne wydarzenia, które miały miejsce przez wiele wieków. Istnieje wiele teorii na temat sposobów, w jakie przeprowadzano te egzekucje, ale jedna z nich jest szczególnie interesująca. Według niektórych źródeł, wykonawcy korzystali z atramentu sympatycznego podczas egzekucji. Jak doszło do wykorzystania tego rodzaju atramentu podczas egzekucji na zamku Tower of London? Według niektórych źródeł, na części kartek przystępujących do egzekucji notowano zarządzenia władz lub informacje na temat procesów, które odbyły się w Tower of London. Jednakże, by zapobiec rozprzestrzenianiu się tych informacji, wykonawcy egzekucji mieli za zadanie nałożyć warstwę atramentu sympatycznego na te notatki. Dzięki temu, informacje były ukryte przed oczami ciekawskich widzów, którzy często gromadzili się podczas egzekucji. Warto wspomnieć, że choć istnieją pewne dowody na to, że atrament sympatyczny był wykorzystywany podczas egzekucji w Tower of London, to faktyczne potwierdzenie tej teorii jest trudne do uzyskania. Istnieją także hipotezy, że atrament mógł być stosowany jedynie w wyjątkowych sytuacjach.

Jak stworzyć / sporządzić tajny tusz?

Aby sporządzić atrament sympatyczny, potrzebujesz kilku prostych składników. Oto sposób, w jaki możesz to zrobić:

Składniki:

- Sok z cytryny lub sok z cytryny skoncentrowany

- Woda

- Pędzelek lub gąbka

- Papier

Instrukcja:

1. Przygotuj niewielką ilość soku z cytryny. Jeśli masz sok z cytryny skoncentrowany, rozcieńcz go zgodnie z instrukcjami na opakowaniu. Możesz także wykorzystać sok z innych kwaśnych owoców, np. sok z żurawiny.

2. Dodaj odrobinę wody do soku z cytryny i dokładnie wymieszaj. Proporcje zależą od preferencji, ale zazwyczaj stosuje się proporcję 1 do 1 lub 1 do 2.

3. Przygotuj pędzelek lub gąbkę do aplikacji tuszu.

4. Nanieś przygotowany tusz sympatyczny na papier, używając pędzla lub gąbki. Możesz pisać lub rysować normalnie, a tusz będzie niewidoczny na papierze.

Aby odczytać zawartość, potrzebujesz "aktywatora". Może to być ciepło, światło lub substancja chemiczna. Oto kilka sposobów, aby odkryć treść:

1. Aktywacja cieplna: Podgrzej papier przy użyciu żelazka na niskiej temperaturze lub suszarki do włosów. Odczekać chwilę, aż papier wyschnie, a napisy staną się widoczne.

2. Aktywacja świetlna: Nałóż papier z tuszem na źródło światła, takie jak lampa lub latarka. Napisy powinny stawać się widoczne pod wpływem światła. 

3. Aktywacja chemiczna: Przygotuj roztwór chemiczny, na przykład mleko lub wodę sodową. Używając pędzla lub gąbki, delikatnie nałóż roztwór na papier z tuszem. Napisy powinny stać się widoczne w kontakcie z substancją chemiczną.

Pamiętaj, że tusz sympatyczny jest zabawnym sposobem na tworzenie tajemniczych notatek, ale nie jest zalecany do ważnych dokumentów czy długotrwałego przechowywania informacji, ponieważ z czasem może zblednąć lub zniknąć.

Wykonacie ten eksperyment w domu?